در دنیای امروز، رسانه‌ها نقشی اساسی در شکل‌دهی به نگرش‌ها و باورهای عمومی ایفا می‌کنند. اما بسیاری از مخاطبان متوجه شده‌اند که بخش قابل‌توجهی از محتوای رسانه‌ها به اخبار منفی و حوادث ناگوار اختصاص دارد. این پدیده نه تنها در رسانه‌های داخلی، بلکه در سطح جهانی نیز مشاهده می‌شود. اما چه عواملی باعث این تمایل به انتشار اخبار منفی شده است و چگونه می‌توان تعادل بیشتری در جریان اطلاع‌رسانی ایجاد کرد؟

یکی از دلایل اصلی، جذب مخاطب و افزایش تعامل است. تحقیقات نشان می‌دهد که اخبار منفی تأثیر احساسی بیشتری بر مخاطبان دارند و باعث جلب توجه و افزایش نرخ مطالعه و بازدید می‌شوند. این امر به دلیل تمایل طبیعی انسان به توجه به تهدیدات و خطرات محیطی است که ریشه در مکانیسم‌های بقا دارد.

علاوه بر این، رویکرد سنتی در روزنامه‌نگاری نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. بسیاری از رسانه‌ها به‌طور سنتی بر پوشش مشکلات و بحران‌ها تأکید دارند و این نوع محتوا را به‌عنوان هسته اصلی خبررسانی می‌دانند. این رویکرد ممکن است به دلیل این باور باشد که اخبار منفی اهمیت بیشتری دارند و باید به آن‌ها پرداخته شود.

از سوی دیگر، تأثیرات روان‌شناختی مخاطبان نیز در این میان بی‌تأثیر نیست. ذهن انسان به‌طور طبیعی به اخبار منفی حساس‌تر است؛ پدیده‌ای که به آن "سوگیری منفی" گفته می‌شود. این سوگیری باعث می‌شود که افراد به‌طور ناخودآگاه به سمت اخبار منفی جذب شوند و رسانه‌ها نیز با آگاهی از این ویژگی، به تولید و انتشار چنین اخباری می‌پردازند.

همچنین، نبود جریان حرفه‌ای خبررسانی متوازن در برخی رسانه‌ها باعث می‌شود که تولید محتوای مثبت و امیدبخش کمتر مورد توجه قرار گیرد. در حالی که در رسانه‌های حرفه‌ای‌تر، توازن بین اخبار مثبت و منفی رعایت می‌شود، اما در بسیاری از رسانه‌ها این تعادل وجود ندارد و تمرکز بیشتر بر روی اخبار منفی است.

علاوه بر اصلاح روندهای رسانه‌ای، باید به این نکته مهم توجه کرد که جامعه برای حفظ پویایی و سلامت روانی خود، به نشاط، امید و تفریح‌های ساختارمند نیاز دارد. در حالی که پرداختن به مشکلات و آسیب‌ها ضروری است، جامعه‌ای که تنها با اخبار منفی تغذیه شود، به مرور زمان دچار فرسایش روحی شده و انگیزه خود را برای پیشرفت از دست می‌دهد.

در این مسیر، متولیان فرهنگ، رسانه و سیاست‌گذاری اجتماعی باید نقش فعالی در تصمیم‌سازی و فرهنگ‌سازی ایفا کنند. ایجاد برنامه‌های فرهنگی، تفریحی و اجتماعی که بتواند مردم را از فضای سنگین اخبار منفی خارج کند، از ضرورت‌های امروز جامعه است. نشاط اجتماعی صرفاً با انتشار اخبار مثبت حاصل نمی‌شود، بلکه نیازمند سیاست‌گذاری کلان در حوزه‌های تفریحی، ورزشی، فرهنگی و هنری است.

در کنار این عوامل، نظارت بر عملکرد رسانه‌ها در این حوزه اهمیت بسیاری دارد. نهادهای مرتبط با سیاست‌گذاری رسانه‌ای و فضای اطلاع‌رسانی کشور، باید در جهت ایجاد تعادل در تولید محتوا نقش مؤثری ایفا کنند. تدوین دستورالعمل‌های مشخص و ترویج اصول حرفه‌ای می‌تواند رسانه‌ها را به سمت انتشار محتوای متوازن‌تر سوق دهد.

اما نظارت تنها بخشی از راه‌حل است. فرهنگ‌سازی و آموزش رسانه‌ای برای خبرنگاران و مخاطبان ضروری است. خبرنگاران باید آموزش ببینند که در کنار پوشش بحران‌ها، به انتشار اخبار مثبت، پیشرفت‌ها و امیدآفرینی نیز توجه داشته باشند. در همین راستا، توسعه روزنامه‌نگاری سازنده که بر ارائه راه‌حل در کنار نقد تمرکز دارد، می‌تواند یک راهکار مؤثر باشد.

از سوی دیگر، مخاطبان نیز باید آگاه باشند که مصرف بیش از حد اخبار منفی می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت روان آن‌ها داشته باشد. کمپین‌های اطلاع‌رسانی عمومی می‌توانند به مردم آموزش دهند که چگونه مصرف رسانه‌ای خود را مدیریت کرده و به دنبال محتوای متعادل‌تر باشند.

تمرکز بیش از حد بر اخبار منفی، علاوه بر کاهش امید در جامعه، می‌تواند تأثیرات عمیقی بر افکار عمومی و روحیه اجتماعی داشته باشد. جامعه‌ای که امید و نشاط در آن کم‌رنگ شود، در برابر چالش‌ها و بحران‌ها آسیب‌پذیرتر خواهد شد. در نهایت، مسئولیت اصلی بر عهده رسانه‌ها، سیاست‌گذاران و خود مخاطبان است تا فضایی متعادل‌تر، حرفه‌ای‌تر و سالم‌تر برای گردش اطلاعات فراهم شود و در کنار آگاهی‌بخشی، نشاط اجتماعی نیز تقویت گردد.

کیوان دارابخانی،
فعال رسانه ای

انتهای خبر/.