داستان های قدیمی ایرانی، پر بود از دیو و پری. سوژه ای مناسب برای پروراندن ذهن کودکان و خلاق کردن آن ها. البته این داستان ها در همان فرهنگ سنتی نماند و هنوز هم سر زبان ها قصه های خاله سرما و عمو نوروز و حاجی فیروز و ... باقی مانده است.

جذابیت و خیال انگیز بودن این موجودات افسانه ای، امسال برای تولید کنندگان صدا و سیما، سوژه مناسبی فراهم کرد تا بتوانند در این قالب، سریال «آب پریا» را بسازند و در آن به معضل وحشتناک بحران آب کشور اشاره هایی بکنند.

این سریال اما از برخی مناظر، ضعف های اساسی دارد. این ضعف ها را در سه بخش اصلی خلاصه کرد.

اول اینکه روند عادی شده صدا و سیما در استفاده نامناسب از زنان و با گریم های خاص و عشوه های نامطلوب از منظر شرع، موجبات «لوس شدن» این سریال را فراهم آورده است. البته این نقد ظاهری، ناشی از ورود پیدا نکردن حوزه های علمیه به صدا و سیما و سینما (آنگونه که باید و شاید) است و البته مانع بزرگ این کار (که به مثابه شب است که با طلوع آن خورشید، رخت بر می بندد) حضور روشنفکران غرب زده و تسخیر برخی نقاط کلیدی ارگان های نمایشی کشور است. البته مدیریت این نهادها هم متأسفانه بارها و بارها نشان داده اند که از جایگاه واقعی صدا و سیما خبر ندارند و نمی دانند که اگر کوچکترین ترویجی برای لیبرالیسم انجام بدهند، چه عذاب شدیدی در انتظار آنان است. این ترویج هم در مصادیق گوناگون از قبیل آنتن دادن های بی جا به افراد مسأله دار از لحاظ اعتقادی و سیاسی و اخلاقی، و یا در اختیار گذاشتن تولیدات به بهانه واهی قحط الرجال، در دست این افراد است.

دوم اینکه روند داستان، گاهی اوقات رنگ شعار زدگی می گیرد و در دفاع از منابع آبی و نهی اسراف آب، بیانیه خوانی جای صحنه ها را می گیرد که البته این مسأله گریبان گیر سریال های زیادی از صدا و سیما را که می خواهند پیامی خاص به بیننده بدهند، گرفته است.

اما نکته سوم اینکه مسائلی که در این سریال در مورد منابع آبی مطرح می شود، مناسب حال دانشجویان و اساتید دانشگاه و مسئولان است، البته این را شاید نتوان در قالب ضعف ها به شمار آورد، اما موضوع منابع آبی و احیای آن ها، بیشتر به نظر می رسد که مناسب کودکان نباشد. همان طور که در این سریال نشان داده می شود، در محل هایی که بر اثر خشک سالی، کشاورزی آسیب دیده است، معیشت کشاورزان مورد تهدید واقع می شود، و برخی سودجویانه کشاورزان را به حفر چاه ترقیب می کنند که نتیجه این امر تخلیه منابع آبی زیر زمینی و خشک شدن دریاچه هایی مثل ارومیه و پریشان خواهد شد.

سازندگان این سریال علی رغم انتخاب سوژه ای بسیار مهم و البته مغفول و سعی در نشان دادن اهمیت این موضوع برای کودکان، به نظر می رسد اتفاقاتی که در سناریوها تعبیه دیده اند، بیشتر برای جامعه مخاطب غیر از کودکان مناسب باشد. البته پرداختن این قصه در قالب های سنتی دیو و پری هم شاید به گونه ای نقطه ضعفی باشد که در ذهن کودکان، خیالات و اوهامی بپروراند که با واقعیت ها در تناقض باشد. برای مثال سال ها پیش انیمیشن «قطره آب» از صدا و سیما پخش می شد که به مشکلات آب و کمبود آن در دنیا به نحو مطلوب تری نسبت به قصه «آب پریا» پرداخته شده بود و برای کودکان قابل فهم تر بود.

البته می توان امید داشت با پرورده شدن این چنین داستان هایی و رفع نواقص آن ها، اصلاح الگوی مصرف آب، در بعد فرهنگ سازی به نحو مطلوبی در رسانه ملی شکل بگیرد. آنچه در اینجا مهم است این است که باید تولیدکنندگان صدا وسیما بتوانند در قالب های غیر شعاری فاجعه کمبود آب و نیاز به صرفه جویی را برای مخاطبان تبیین کنند.