مبارزه ملت ایران برای احقاق حق خود و سایر مستضعفین جهان به نقطه حساسی رسیده است. نقطه ای که مقام معظم رهبری از آن به شرایط بدر و خیبر تعبیر کردند. شاید نزدیک بودن حصول پیروزی با امدادهای الهی با وجود امکانات و نفرات کمتر از مهمترین ویژگی های این دو غزوه صدر اسلام باشد. اما ویژگی دیگری که در جنگ خیبر بیشتر به چشم می آید، انتخاب اصلح و سپردن پرچم به دست اوست. چرا که همانطور که در تاریخ آمده است، سپاه اسلام به فرماندهی ابوبکر و عمر جز فرار و شکست در مقابل قلعه نشینان یهودی به دست نیاورد، اما وقتی پرچم به دست اصلح یعنی امیرالمؤمنین سپرده شد، همان قلعه فتح نشدنی با دستان خیبرشکن حیدر کرار فتح شد. این تجربه تاریخی نشان دهنده اهمیت فرمانده و مسئول اجرایی در کسب پیروزی و موفقیت است و از آنجایی که ما در شرایط بدر و خیبریم اگر پرچم را به دست دیگری بسپاریم، می تواند نتایج ناخوشایندی را باعث شود.

اعتقاد کامل به اسلام، ایمان به آخرت، شجاعت و عمل در جهت انجام تکلیف از مهمترین ویژگی های امیرالمؤمنین بود. در حالیکه دو نفر قبلی که دچار ضعف ایمان بودند با دیدن تجهیزات و مستحکمات جنگی یهودیان پا به فرار گذاشتند. از این رو فرمانده نبرد خیبر امروز نیز باید ویژگی های امیرالمؤمنین را دارا باشد (البته حد کمال این ویژگی ها در امیرالمؤمنین است)، این در حالی است که برخی از نامزدهای بالقوه امروز، صراحتا طی صحبتهای خود عدم احراز این ویژگی ها را اعلام عمومی کرده اند و افسوس که این مسئله در چشم برخی ها، نقطه قوتی برای آنان محسوب می شود.

در همین راستا آقای هاشمی طی گفتگویی که در اواخر سال 90 با نشریه مطالعات بین المللی داشت(1)، طبیعت اصلی خود را "عملگرایی" دانست. عملگرایی یا پراگماتیسم از نظریات فلسفی مدرن آمریکایی است. این فلسفه را مخالف قطعی نظر اسلام می یابیم، نظری که در این سخن امام راحل تبلور یافته که فرمودند :" همه ما مأمور به اداى تكليف و وظيفه‏ ايم نه مأمور به نتيجه. اگر همه انبيا و معصومين- عليهم السلام- در زمان و مكان خود مكلف به نتيجه بودند، هر گز نمى‏ بايست از فضاى‏ بيشتر از توانايى عمل خود فراتر بروند و سخن بگويند و از اهداف كلى و بلند مدتى كه هر گز در حيات ظاهرى آنان جامه عمل نپوشيده است ذكرى به ميان آورند. در حالى كه به لطف خداوند بزرگ، ملت ما توانسته است در اكثر زمينه‏هايى كه شعار داده است به موفقيت نايل شود (2)"

در نگاه پراگماتیستی یا عملگرایی اگر شما به قلعه خیبر نزدیک شدید، باید همانند برخی به اصطلاح صحابه پا به فرار بگذارید، چون استحکامات و امکانات یهودیان را غیرقابل تسخیر می یابید اما اگر نگاه تکلیف گرا داشته باشید، همانند امیرالمؤمنین برای اجرای فرمان رسول الله آماده بذل جان می شوید و اینجاست که امدادهای غیبی الهی شامل حال شما می شود و قلعه غیر قابل تسخیر، فتح می شود. از این روست که نگاه سود محور عملگرا به سازش و تسلیم می انجامد.

شاید همین نگاه عملگرایانه را بتوان مهمترین اشتراک هاشمی با اصلاح طلبان دانست بطوریکه آقای هاشمی در مصاحبه ای با مجله تایم با اذعان به اشتراک استراتژیک و تاکتیکی با دولت اصلاح طلب اذعان کرد: " آقای خاتمی تقریبا در مسیر سیاست های دوره مسئولیت من پیشرفت کردند. اگر من هم می خواستم ادامه دهم، به همین جاها می رسیدم. (3)"

(1) فصلنامه مطالعات بین المللی، شماره بهار 91

(2)  صحيفه امام، ج‏21، ص: 285 (منشور روحانیت، 3 اسفند 1367)

(3) "گفتگو با هاشمی رفسنجانی : من طرفدار دموکراسی هستم."، مجله تایمز، 15 خرداد 1384، صفحه 30

به نقل از صابر نیوز