نظام اسلامی ایران که با سقوط رژیم دیکتاتوری و استبدادی پهلوی در سال 1357 به پیروزی رسید با شعار محوری "استقلال ـ آزادی ـ جمهوری اسلامی" به سوی تحقق آن حرکت خود را آغاز کرد. بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی (س) همواره در پیامها و سخنرانی ها در برابر نظام سلطنتی بر حکومتی تاکید داشت که بر احکام اسلام و رای مردم بنیان گذارده شده باشد. اصطلاح "جمهوری اسلامی" را امام ابتدا در پاریس در توصیف نظام مطلوب و مورد نظر خود به کار برد. "جمهوریت" مورد نظر به همان معنای رایج یعنی مردمی بودن حکومت است. ایشان در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر چیستی حکومت در جمهوری اسلامی در تاریخ 20 مهر 57 می فرماید: «رژیم اسلامی و جمهوری اسلامی یک رژیمی است متکی بر آرای عمومی و رفراندوم عمومی». انتخابات به عنوان یکی از عرصه های تجلی مشارکت سیاسی از ابتدای انقلاب تا کنون توانسته است تا رابطه متقابل میان ملت و نظام را به نمایش بگذارد. معمار بزرگ انقلاب اسلامی مردم را صاحبان اصلی نظام دانسته و مشارکت آنان را ضامن تداوم انقلاب بیان داشته اند. ایشان همچنین همبستگی میان مردم را عامل اصلی خنثی نمودن توطئه های دشمنان در داخل و خارج می دانستند.

امام بر حضور حداکثری مردم در انتخابات تاکید نموده و بر این اعتقاد بودند که میزان رای مردم بعد از انقلاب نباید در مقایسه با قبل از انقلاب از سطح کمتری برخوردار باشد چرا که تبلیغات دشمنان در خارج از کشور و شکست خوردگان سیاسی در داخل ، آن را بهانه ای برای ناکارآمدی و مایوس شدن مردم از انقلاب و نظام دانسته و از آن بهره برداری های مغرضانه سیاسی می کنند و در این میان نیز اسلام را متهم خواهند نمود که از عهده اداره کردن جامعه و تامین خواسته های مردم بر نمی آید. رهبر مستضعفان جهان انتخابات را یکی از مهم ترین رویکردهای سیاسی برای حفظ اسلام و حکومت اسلامی می دانستند و همواره بر اهمیت آن در تمامی دوره ها تاکید داشتند، ایشان همواره روز برگزاری انتخابات را بسیار سرنوشت ساز عنوان می کردند. فراهم کردن شرایط انتخابات آزاد، حضور همگانی در انتخابات، شیوه های انتخاب فرد اصلح، اهمیت انتخابات و نقش مردم، میدان ندادن به دشمنان اسلام در انتخابات، پرهیز از اختلاف در انتخابات و لزوم هوشیاری رأی دهندگان»مهم ترین محورهای سخنان بنیانگذار انقلاب درباره انتخابات است.

شایان ذکر است که بررسی بیانات رهبر کبیر انقلاب اسلامی درباره انتخابات، شاخص‌هایی را رهنمون می‌شود که می‌تواند راهگشای مردم و مسئولان نظام برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر و سالم‌تر انتخابات باشد. به همین منظور  برای آشنایی هرچه بهتر با اندیشه های بنیان گذار کبیر جمهوری اسلامی ایران، در ادامه به ایراد بخشی از بیانات و توصیه های انتخاباتی ایشان می پردازیم.                                        

1)...توجه دارید که دشمنان اسلام در نظر دارند کاری بکنند که انتخابات درست صورت نگیرد و از دست مسلمانها و متعهدین خارج شود. ولی شما باید تمام قدرت‏تان را صرف کنید که به خوبی انجام شود. انتخابات یک محکی هم برای خودتان است که ببینید آیا می‏خواهید انتخاب اصلح بکنید برای خودتان، یا برای اسلام؟ اگر برای خودتان باشد، شیطانی است.   صحیفه امام، ج‏18، ص: 196

2)...اگر انتخاب اصلح برای مسلمان‏هاست، «کی و از کجاست» مطرح نیست، از هر گروهی باشد، حزب باشد یا غیرحزب، نه حزب اسباب این می‏شود که غیرآن فاسد، و نه صددرصد حزبی بودن باعث صلاح آنهاست. و انتخاب اصلح برای مسلمین یعنی انتخاب فردی که تعهد به اسلام و حیثیت آن داشته باشد؛ و همه چیز را بفهمد.         صحیفه امام، همان، ص: 197

 3)...هیچ کس در انتخابات بر دیگری مقدم نیست، همه افراد ملت یک جور هستند در انتخابات، یعنی همان آدمی که یک کار کوچکی انجام می‏دهد با آن کسی که در رأس همه امور هست در باب انتخابات هیچ با هم فرقی ندارند، این یک رأی دارد، آن هم یک رأی دارد.      صحیفه امام، همان، ص: 381

 4)...مردم، کشور را حالا از خودشان می‏دانند و می‏دانند که سرنوشت کشور با انتخابات است. این‏طور نیست که حالا بگویند ما انتخاب کنیم برای کی. انتخاب می‏کنند برای خودشان. پیشتر این حرف بود که خوب، به ما چه ربط دارد انتخابات، به ما کاری ندارند، آنها به مصالح ما کاری ندارند. اما امروز این حرف نیست، مردم شرکت می‏کنند و من امیدوارم که هرچه بیشتر شرکت بکنند در انتخابات. این وظیفه‏ای است الهی، وظیفه‏ای است ملی، وظیفه‏ای است انسانی، وظیفه‏ای است که ما باید عمل به آن بکنیم، همه‏مان باید در انتخابات شرکت بکنیم.     صحیفه امام، همان، ص: 381

 5)...باید مردم را برای انتخابات آزاد گذاریم، و نباید کاری بکنیم که فردی بر مردم تحمیل شود. بحمداللَّه مردم ما دارای رشد دینی و سیاسی مطلوب می‏باشند، و خودْ افراد متدین و درد مستضعفان چشیده و آگاه به مسائل دینی- سیاسی و همگام با محرومین را انتخاب خواهند کرد.   صحیفه امام، ج‏20، ص: 295

‏6)...مردم در انتخابات موظفند، موظف شرعی هستند که اختلافات کوبنده را از آن دست بردارند، و این یک امری است که بین همه هست، یعنی یک تکلیفی متوجه به همه هست، به من طلبه که اینجا نشسته‏ام و به شما علما و همه علمای بلاد و همه قشرهای ملت، همه روشنفکران، همه نویسندگان، گویندگان، به همه تکلیف شرعی است که نگذارید مسئله مثل مسئله مشروطیت بشود.    صحیفه امام، ج‏18، ص: 173

7)...در انتخابات توجه کنند، مردم را توجه بدهید به اینکه شما می‏خواهید اسلام را حفظ کنید، باید منتخبین شما اشخاصی باشند که توجه به اسلام داشته باشند، متعهد به اسلام باشند، بازیگر نباشند، به شرق و غرب توجه نداشته باشند. باید تکلیف کرد به مردم که وقتی انتخابات پیش آمد به‏طور شایسته، روحانیین عمل کنند، وعاظ عمل کنند و مردم هم به تبع آنها عمل کنند تا یک مجلسی داشته باشیم که دیگر در آن هیچ اشخاصی که مخالف با وجهه جمهوریت هستند نداشته باشیم‏.    صحیفه امام، همان، ص: 173

8)...وصیت من به ملت شریف آن است که در تمام انتخابات، چه انتخاب رئیس جمهور و چه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و چه انتخاب خبرگان برای تعیین شورای رهبری یا رهبر، در صحنه باشند و اشخاصی که انتخاب می‏کنند روی ضوابطی باشد که اعتبار می‏شود.      صحیفه امام، ج‏21، ص: 421

9)... در جاهای دیگر وقتی انتخابات می‏شود، حزبها و دستهای خارجی مردم را می‏کشند طرف خودشان و مردم را بازی می‏دهند، صحبتهایی می‏کنند که همه‏اش برای اغفال مردم است. در انتخابات در عین حالی که بسیار خوب انجام گرفت، لکن دستهایی می‏خواست ایجاد اختلاف کند، دو دستگی ایجاد کند و حال آنکه موفق نشدند بحمداللَّه. باید شما متوجه باشید به این که دشمنها همیشه دنبال این هستند که ما را از داخل بپوسانند و اگر در این ضیافت وارد شده باشید دشمنها دستشان کوتاه خواهد شد.   صحیفه امام، ج‏21، ص: 46

10)... یکی از امور مهمه‏ای که امروز همه ما به آن مبتلا هستیم وهمه کشور، قضیه‏ انتخابات است. از خارج چشم دوخته‏اند به اینکه این انتخابات نشود درست. اعلامیه‏ها، نمی‏دانم، بساط، چیز، که مردم شرکت نکنید، و شرکت کردند الحمدللَّه. این مرحله هم که پیش آمده است، مردم ما شرکت کنند و در مقابل قدرتهای بزرگی که چشم دوخته‏اند به اینکه ملت ایران دیگر از اسلام برگشته و از مسائل اسلامی برگشته، آنها بفهمند مسئله این‏طور نیست، فرضاً که ما بد باشیم اما اسلام که خوب است، اسلام را که قبول دارند همه، این یک وظیفه اسلامی است که ما حفظ کنیم جمهوری اسلامی را.       صحیفه امام، ج‏18، ص: 438

11)...ما اگر می‏گوییم، تکلیف شرعی می‏گوییم، والّا نه این است که ما الزامشان بکنیم. این مکلفند شرعاًبه اینکه حفظ بکنند جمهوری اسلامی را، و حفظ به این است که در صحنه باشند، و حفظ به این است که اختلافات نداشته باشند، و حفظ به این است که مبادا آن کسی که فرض کنید که برده است باصطلاح برود به رخ او بکشد، آن کسی که نبرده است خیال کند که یک چیزی از دستش رفته است. این حرفها نیست در کار. چیزی نیست اصلش. اسلام است، اسلام در دست همه شما هست شما می‏خواستید آنجا خدمت بکنید نشد حالا در جای دیگر خدمت می‏کنید.   صحیفه امام، همان، ص: 413

12)...من امیدوارم که ملت‏ ایران به همان طوری که این دفعه آمدند پای صندوقها، این دفعه دیگر هم بیایند و آراء خودشان را در صندوقها بریزند، و قدر این آزادی را بدانند که تحت تأثیر هیچ کس نبودند و احدی در سرتاسر ایران الزام نکرده است کسی را که رأی به این بده یا به او بده.    صحیفه امام، همان، ص: 413

13)...من امیدوارم که آقایان با کمال اخلاص این دفعه هم وارد بشوند و آراء خودشان را بریزند. و این مبعثی که نورش به همه عالم رسیده است، درصورتی که نتوانستند آن طوری که می‏خواستند بشود مادنبالش باشیم که زحمات انبیا را حفظ کنیم.   صحیفه امام، همان، ص: 413

14)...بدانید که انتخابات از اموری است که در سرنوشت شما و در سرنوشت ما نقش مهم دارد، و بالاترین نقش است، و این انتخابات است که همه امور کشور را چه در داخل و چه در خارج باید بگذراند.   صحیفه امام، همان ص: 403

15)... شما باید کوشش کنید که این چیزی که الآن در ذهن مردم هست، که دولت را از خودشان می‏دانند و انتخابات را از خودشان می‏دانند، این از دل آنها بیرون نرود. یعنی، شما در طول خدمتی که انجام می‏دهید خدای تبارک و تعالی را در نظر داشته باشید. شما مسئول هستید پیش خدا. فردا از شما سؤال می‏شود.   صحیفه امام، همان، ص: 379

16)... امروز مردم این‏طور نیست که دولت را از خودشان جدا بدانند یا انتخابات را انتخابات فرمایشی بدانند و از غیر بدانند. امروز مردم می‏دانند که دولت از خودشان است و انتخابات هم از خودشان است‏.     صحیفه امام، همان، ص: 378

17)... در سابق مردم نه دولت را از خودشان می‏دانستند، نه انتخابات را از خودشان می‏دانستند، نه همه رؤسا را، هیچ کدام را از خودشان نمی‏دانستند، جدا می‏دانستند. ولهذا نه شرکت می‏کردند به طوری که باید، مگر آنجایی که فشار و اینها بود، و نه در مشکلات با دولت هیچ وقت همراهی نمی‏کردند.  صحیفه امام، همان، ص: 378

18)... آنها اگر بخواهند کاری بکنند همین از ناحیه خود مردم، از ناحیه دانشگاه، از ناحیه بازار، از ناحیه کارگرها، از ناحیه کارخانه‏ها، از این جاها می‏خواهند صدمه بزنند. و شما اگر بخواهید برای خدا باشد یا برای ملتتان باشد یا برای زندگی خودتان باشد، بخواهید که اسیر نباشید باید همه توجه کنید و گول این حرفها را نخورید و در انتخابات به‏طور فعال همه دخالت بکنید. صحیفه امام، همان، ص: 369

19)... انتخابات سرنوشت حتی شمایی که در آنجا هستید را تعیین می‏کند. یک امری که سرنوشت آحاد ملت در دست اوست، وظیفه آحاد ملت است که در آن دخالت کند، مربوط به یک قشری، دون قشری نیست، همه باید در این دخالت بکنند.     صحیفه امام، همان، ص: 368

20)... این شیطنت را خنثی کنید و فعال وارد بشوید در انتخابات. می‏خواهید خودتان کسانی را تعیین کنید و انتخاب بکنید، می‏خواهید ببینید هر قشری که می‏پسندید حرفهای آنها را و کاندیدای آنها را. شما هم با آنها باشید. در هر صورت ما باید از کید این خائنین هیچ وقت غافل نشویم.  صحیفه امام، همان، ص: 369

21)... انتخابات در انحصار هیچ کس نیست، نه در انحصار روحانیین است، نه در انحصار احزاب است، نه در انحصار گروههاست. انتخابات مال همه مردم است. مردم سرنوشت خودشان دست خودشان است. و انتخابات برای تأثیر سرنوشت شما ملت است.  صحیفه امام، همان، ص: 367

22)... انتخابات سرنوشت یک ملت را داردتعیین می‏کند. انتخابات بر فرض اینکه سیاسی باشد و هست هم، این دارد سرنوشت همه ملت را تعیین می‏کند، یعنی آحاد ملت سرنوشت زندگیشان در دنیا و آخرت منوط به این انتخابات است. این این‏طور نیست که انتخابات را باید چند تا مجتهد عمل کنند. این معنی دارد که مثلًا یک دویست تا مجتهد در قم داشتیم و یک صد تا مجتهد در جاهای دیگر داشتیم، اینها همه بیایند انتخاب کنند، دیگر مردم بروند کنار؟   صحیفه امام، همان، ص: 367

23)... هیچ قدرتی الآن در ایران نمی‏تواند یک کاری را تحمیل کند به ما. امروز باید خود شما بنشینید کارتان را انجام بدهید. انتخابات مثل سابق نباشد که از مرکز دستور داده می‏شد که این باید وکیل بشود، دیگر کسی هم حقّ ندارد حرفی بزند. انتخابات دست مردم است، رئیس جمهور و نخست وزیر با آن رعیتی که در کشاورزی کار می‏کند و آن بازاری‏ای که در بازار کار می‏کند، راجع به انتخابات یک جور هستند، علی السواء هستند.  صحیفه امام، همان، ص: 283

24)... در تشخیص خوب و بد، اتکال به قول غیر نکنید مگر اشخاصی باشند که مورد اعتماد خودتان باشد صددرصد. این را به مردم دارم می‏گویم و به شما آقایانی که در آتیه متصدی اجرای انتخابات هستید توجه می‏دهم که اگر یک انحرافی در یکی از شما پیدا بشود، و این بعد موجب این بشود که در این جمهوری یک لطمه‏ای وارد باشد به گردن شماست. به اسلام لطمه‏ای وارد بشود به گردن شماست. و اگر در اینجا هم کشف بشود معذور نیستید و مورد تعقیب وارد می‏شوید.   صحیفه امام، همان، ص: 283

25)... عرض کردم از رئیس جمهور و نخست وزیر و وزیرکشور و همه اینها گرفته تا آن کسی که در آخر این کشور مشغول کشاورزی است فرقی ندارند در اینکه مکلف‏اند آدمی را که باید به درد مملکت بخورد انتخاب کنند و خودشان تشخیص بدهند.   صحیفه امام، همان، ص: 285

26)... قبلًا در مورد انتخابات گفتم که همه چیز ما باید روی موازین اسلامی باشد. افرادی که تعیین می‏شوند باید کسانی باشند که به درد اسلام و جمهوری اسلامی بخورند، و عقیده‏شان هم این باشد که اسلام خوب است. نه فقط اظهار کنند ولی عقیده نداشته باشند، کما اینکه در اول انقلاب خیلی‏ها اظهار اسلام می‏کردند. صحیفه امام، همان، ص: 243

27)... مردم، افرادی را که تعیین می‏کنند باید سعی در شناسایی آنها نموده و قبل و بعد از انقلابشان را در نظر بگیرند و بعد رأی دهند. پس مسئله خوب بودن خود شخص است نه اینکه از یک دسته خاصی باشد، نه اینکه اهل علم باشد، حزبی باشد، بازاری باشد، اینها دیگر شرط نیست، عمده موازین است که قانون و اسلام تعیین کرده است.   صحیفه امام، همان، ص: 243

28)... مردم در صحنه حاضر باشند و تحت تأثیر کسی واقع نشوند. مردم با علما و اشخاص مورد اعتمادشان مشورت کنند، بعد به هرکس که خواستند رأی دهند. مردم نباید کنار بروند، اگرمردم کنار بروند همه شکست می‏خوریم.   صحیفه امام، همان، ص: 243

29)... تمام مردم موظفند که در انتخابات حاضر باشند و تحت تأثیر هیچ کس قرار نگیرند. بعد از اینکه مشورت کردند که برای اسلام مفید است رأی دهند. اگر کسی مورد شک بود و یا اگر کسانی منحرف، خودشان را معرفی کردند، به آنها رأی ندهند.  صحیفه امام، همان، ص: 243

30)... همه در انتخابات شرکت کنند و در صحنه حاضر باشند. اگر یک ظالم خلاف کرد، اسلام که نکرده است. پس باید کاری کنیم که ظلم نباشد و ظالم از بین برود. اگر دیدیم در این دوره خلاف شده و به افرادی ظلم شده باید تلاشمان را بیشتر کنیم تا خلاف و ظلم را از بین ببریم نه اینکه کنار رویم و از صحنه خارج شویم. زیرا اگر از صحنه خارج شویم ظلم بیشترمی شود. پس باید اجتماعمان را بیشتر کنیم و بیشتر در صحنه حاضر باشیم. خداوند به شما قدرت و سعادت عنایت فرماید.  صحیفه امام، همان، ص: 244

«حضور پرشور در انتخابات»، «انتخاب نامزدها»، «ویژگی‌های کاندیدای اصلح»، «فضای انتخاباتی سالم»، «نظارت و اجرای انتخابات»، «اهمیت انتخابات» و شاخص‌هایی هستند که از بیانات حضرت امام درباره انتخابات استخراج شده‌اند. ایشان تاجایی برحضور در انتخابات تاکید می‌کنند که در این خصوص هر گونه لطمه و صدمه به کشور را در حال و آینده متوجه مسامحه کاران می‌دانند. امام خمینی س همچنین از مردم می‌خواهند که برای انتخاب کاندیدای مناسب، با طبقه تحصیل کرده، متعهد، روشن فکر، مطلع از امور و غیروابسته و یا با علما و روحانیون با تقوی و متعهد به جمهوری اسلامی مشورت کنند.

در پایان از دیدگاه ایشان، هدف از انتخابات در نهایت حفظ اسلام است؛ از این رو اگر در تبلیغات، مسائل اسلامی و قانونی رعایت نشود، چگونه توقع داریم، منتخب، حافظ اسلام و قانون شود.

. انتهای پیام /.