شهرستان فامنین در شمالشرقی استان همدان در دشت فامنین-رزن واقع است.دارای آب وهوای معتدل کوهستانی است.شهر فامنین 15000نفر جمعیت داردو ازشهرهای قدیمی همدان به شمار می رود.در زمان صفویه دارای بازار بوده و در بین بلاد شمالی همدان مرکزیت داشت.
فامنین زادگاه دکتر یحیی دولتی (بنیانگذار انجمن پوست و موی ایران)وعلما و عرفای بنامی چون شهید دکتر محمد مفتح آیه الله ضرغام و ملا هاشم فامنینی وآیه الله جناب و سید احمد ملیحی شیخ بئاری ازناوی حاج سید نورالدین شماعی ومحدث بنام قرن پنجم هجری شیخ عبدالقادر زرقانی و شرف الدین تاج الدوله علی فامنینی وزیر ایلخان مغول بوده است.
دشت سرسبز فامنين از گذشته هاي دور استقرار گاه بشر بوده تمدن قره تپه در جنوب فامنين (هزاره چهاره پيش از ميلاد)غار مصنوعي قلعه جوق (به احتمال قوی دوره ماد و یا هخامنشی) امامزاده ازناو (سلجوقي )و پل جهان آباد و حمام قديمي شهر فامنين (دوره صفوي)ودهها اثر تاريخي ديگر گواه اين ادعاست.
در باره ریشه یابی نام فامنین اینچنین است:واژه فامنین از دو واژه فام یا پام به معنی "رنگ" یا" مانند" "شبیه به" و "نین "رب النوع نی نی همان اینانا یا آناهیتا است .
این کهن واژه باستانی هنوزبر تارک این کهن شهر مادستان می درخشد استفاده می شود.واژه نین یا نانا از خدایان سومری بوده است رب النوع مادر. در کتاب تاریخ اساطیری ایران به نام جایگاه درخشان که نام یکی از شهرهای ماد بود با نامجای فامنین مطابقت داه شده است.(جوادمفرد کهلان سوئدسال 2008)
نظردیگر درباره وجه تسمیه فامنین(یا در زبان محلی پنبه لو)گفته شده که به دلیل کشت پنبه در زمانهای دور به این نام مشهور شده است. در کتاب نزهه القلوب حمداله مستوفی(800سال پیش) با نامجای فامسین یاد شده است

 غار قلعه جوق از جمله نادرترین آثار موجود در منطقه است که مشابهی مثل آن در منطقه وجود ندارد این غار در منتهی الیه جنوب غربی روستای قلعه جوق به فاصله 1610 متر قرار گرفته است که قدمت این آثار به دوره ساسانی بر می گردد . این غار بر قسمت دامنه کوههای اطراف روستا ساخته شده است که داخل این غار 15 اطاقک به ابعاد 2*2 متر احداث گردیده است که به گفته اهالی منطقه حکیم ابو علی سینا در این مکان زندانی بوده است .

شایع است که بوعلی سینا مدتی در این غار زندانی بوده است و ابونصر امام همدانی، طاهربن محمد بن ابوالحسین نوه عبدالرحمن امام معروف همدان در این غار وفات یافت و جنازه اش به همدان منتقل شد و در آنجا دفن گردید. در قله کوه مقابل به این غار برجی وجود دارد که برای دیدبانی از آن استفاده می‌شده است.درگذشته دارای نردبان چوبی بلندی جهت دیدن داخا غار بود ولی به سبب ازارواذیتی که برای اهالی روستا داشته ان رایرداشتند ودر سال 1370ه ش توسط اهالی تیر چوبی بلندی جهت ورودبه غار تعبیه شد که به مرر ازبین رفت واکنون بدون وسیله ورودی است

نمایی از برج تاریخی محوطه باستانی قلعه جوق

 قلعه جوق واقع در استان همدان و شهرستان فامنین در روستایی به نام قلعه جوق می‌باشد. فامنین در ۱۳۵ کیلومتری جادهٔ ساوه به همدان و در 6۵ کیلومتری همدان واقع می‌باشد. این غار در منتها علیه شرق فامنین واقع شده است. زمان دقیق  ایجاد آن مشخص نیست ولی به احتمال قوی تاریخ ایجاد آن و بنای آن به قبل از اسلام و به دورهٔ هخامنشیان می‌رسد و به عنوان زندان سیاسی آن دوره بوده است.  دیواره سنگی مشرف به دره سرسبز «فرد جام» قلعه جوق واقع گردیده است .

مسجد باستانی روستای خوش آباد یکی از زیباترین آثار باستانی شهرستان فامنین می باشد که در 19 کیلومتری جنوب شرق شهر فامنین قرار گرفته است که این بنا در تابستان 1389 توسط سازمان میراث فرهنگی مرمت گردیده است . همچنین قدمت این بنا به دوره قاجاریه بر می گردد و در سال 1385 به شماره ثبت 17144 به ثبت ملی ایران رسیده است .

بنای امامزاده عین و غین واقع در روستای ازناواز توابع بخش پیشخور در فاصله ی 40 کیلومتری از شهر فامنین قرار گرفته است . این بنا با ابعاد 10*10 یکی از مهمترین و زیباترین بناهای تاریخی استان همدان می باشد که به علت مشابهت با گنبد علویان در شهر همدان به بنای دو قلو مشهور می باشد . این بنا به قدمت سلجوقی و در سال 1376 به شمار ثبت 1867 توسط اداره کل میراث فرهنگی استان به ثبت آثار ملی کشور رسیده است .

شهرستان فامنین یکی از شهرستان های تابعه استان همدان است که از طرف شمال به شهرستان رزن و از طرف جنوب به بخش شراء ( قهاوند ) از طرف شرق به استان مرکزی و از مغرب به شهرستان کبودرآهنگ محدود می شود . فامنین در 55 کیلومتری جاده همدان به ساوه قرار گرفته است و به عنوان دروازه ورودی استان همدان جایگاه ویژه ای دارد .  دشت فامنین یکی از دشت های 9 گانه ی استان همدان است که تولید محصولات کشاورزی آن نقش عمده ای در اقتصاد شهرستان دارد .

. . .  جاذبه های گردشگری و تاریخی فامنین

1-    امامزاده عین و غین

2-    غار قلعه جوق

3-    پل جهان آباد

4-    امامزاده یونس

5-    مسجد خوش آباد

6-     برج تاریخی محوطه باستانی قلعه جوق