اظهارات هشدارگونه وزير بهداشت از شرايط سخت حوزه بهداشت و درمان كشور، حاكي از اين است كه وضعيت «نظام سلامت» به مراتب بحراني تر از آن چيزي است كه احساس مي‌شد با تأمين داروهاي بيماران خاص و صعب العلاج، به آرامش برسد.
بعد از گذشت نزديك به 80 روز از شروع به كار وزير بهداشت دولت يازدهم، مشكلات حوزه سلامت يكي پس از ديگري نمايان مي‌شود به طوري‌كه مصاحبه‌هاي وزير با رسانه‌ها و انتقاد از كمبود بودجه و اعتبارات وزارتخانه در ماه هاي پاياني سال، حكايت از اين واقعيت دارد كه روزهاي سختي در انتظار «سلامت» است.
برآوردها از صحبت ها و گفته‌هاي مديران ارشد وزارت بهداشت درباره كمبودها و مشكلات حوزه بهداشت و درمان، نشان مي‌دهد كه در چند ماه پاياني سال جاري، كار چنداني نمي‌توان براي بهبود شرايط حوزه سلامت انجام داد. اين، موضوع را مي‌توان از لابه لاي اظهارات صريح وزير و معاونان وزارت بهداشت، متوجه شد. به طوري‌كه طاهر موهبتي معاون حقوقي و امور مجلس وزارت بهداشت گفته است كاهش بودجه 40 درصدي بخش پيشگيري از بيماري ها در سال 92 در مقايسه با سال 91 هشدار جدي براي بخش سلامت است كه اگر به آن پرداخته نشود بايد هزينه‌هاي بيشتري را در حوزه درمان داشته باشيم.
اين در حالي است كه رئيس جمهور و ساير وزراي دولت يازدهم نيز از كسري بودجه سال 92 و كمبودهايي كه در زمينه تأمين اعتبارات در ماه‌هاي پاياني سال وجود دارد، گلايه و انتقاد دارند.
به گفته معاون وزير بهداشت، در حال حاضر 70 درصد هزينه‌هاي درمان از جيب مردم پرداخت مي‌شود و اين در حالي است كه بايد تا دو سال آينده بر اساس سند چشم انداز توسعه سهم مردم از پرداخت هزينه‌هاي درماني بايد به 30 درصد برسد.
موهبتي به اين نكته نيز اشاره دارد كه از 56 هزار ميليارد تومان هزينه حوزه سلامت در كشور، 40 هزار ميليارد تومان در بخش درمان هزينه مي‌شود كه از اين ميزان 5 هزار ميليارد تومان از اعتبارات دولتي استفاده مي‌شود و 9 هزار ميليارد تومان توسط بيمه‌ها پرداخت مي‌شود.
در همين حال، دكتر سيدحسن‌هاشمي وزير بهداشت با عنوان اين مطلب كه رهبر معظم انقلاب، رئيس جمهور و بخشي از دولت كه مرتبط با نظام سلامت است در جريان مشكلات موجود اين بخش هستند، گفته است كه اگر نتوانيم خدمات را به قيمت واقعي عرضه كنيم و بيمه‌ها نيز منابع تأمين آن را نداشته باشند همه بيمارستانهاي كشور كاملاً ورشكسته مي‌شوند، هرچند در حال حاضر نيز با اين شرايط فاصله چنداني ندارند.
وي با اشاره به كسر بودجه 8 هزار ميليارد توماني وزارت بهداشت در سال‌جاري، عنوان داشته است كه ما به ازاي هر شبانه روز هزينه 285 هزار توماني تخت‌هاي بيمارستاني، 240 هزار تومان از بيمه‌ها دريافت مي‌كنيم، سالانه هم 23 ميليون تخت روز بستري در كشور داريم، بنابراين بايد با واقعي شدن تعرفه خدمات پزشكي و گسيل داشتن منابع ناشي از هدفمندي يارانه‌ها به بيمه‌ها بتوانيم اين وضعيت را مهار كنيم.
وزير بهداشت با گفتن اين جمله كه وزارت بهداشت بيمار است و نياز به درمان دارد، اعتبارات ناكافي وزارتخانه را مانع به انجام رساندن مأموريت‌هاي وزارت بهداشت عنوان داشته و گفته است كه از 2000 ميليارد تومان اعتبار اختصاص يافته براي اجراي طرح پزشك خانواده تنها 2 درصد آن محقق شده است كه بعيد است اين ميزان تا آخر سال به 4 يا 5 درصد برسد.
هاشمي ادامه داد: وزارت بهداشت هم اكنون حدود 7 هزار ميليارد تومان بدهي دارد كه به انضمام سه هزار ميليارد تومان بدهي سالهاي قبل، كسري بودجه وزارت بهداشت به حدود 11 هزار ميليارد تومان مي‌رسد. از اين رو مي‌توان گفت وزارت بهداشت كه مسؤول درمان مردم است، خود بيمار است و نياز به درمان دارد. اين وزارتخانه خود نياز به تغيير ساختار دارد اما ايجاد اين تغيير بدون داشتن منابع ميسر نيست.
هم اكنون يكپارچه نبودن نظام سلامت، هدر رفتن منابع مالي، منابع انساني نامناسب، اشكالات ساختاري در نهادهاي تصميم گيري و اجرايي، ضعف توان مديريت راهبردي، تضاد منافع ناشي از حضور همزمان كاركنان در جايگاه‌هاي ارائه خدمت و مديريت و نقص چشمگير همكاري بين بخش‌هاي توسعه، مهمترين چالش‌هاي نظام سلامت است.